Beşerî sahada yerini alan insanlar, ya emir verme veya itaat gösterme mevkîinde bulunmaktadırlar. Amir, meşruiyet çizgisini aşacak olursa zulme; memur, dine ve umûmî ahlâka aykırı isteklere boyun eğerse şahsiyetsizliğe düşer. Her iki sınıfı ifrat ve tefritten koruyacak şey, itaatle ilgili dinî ölçülere dikkat göstermektir.
İnsanın insana göstereceği itaat, mutlak mânâda olmayıp, "Allah'a isyan" teşkil etmiyecek işlerle kayıtlı bulunmaktadır. Bu hikmeti tesbit eden bir hadis-i şerifte şöyle buyrulmaktadır: "İtaat, ancak mâ'rufta (islâm dinine uygun hususta) olacaktır" (1). Zira "Allah'a isyan olar yerde kula itaat (mecburiyeti) yoktur" (2).
Bu mevzuda mühim bir nokta da; amirlik mevkîine getirilen zâtın yaşına veya ırkına bakılmayacaktır. "Başı kuru üzüm gibi (kıvırcık saçlı) habeşi bir köle, üzerinize amir tayin edilse (sözünü) dinleyiniz ve itaat ediniz" (3) hadis-i şerifi, bu hususun açık bir belgesi olmaktadır. İtaat mevzûuna açıklık getiren bir âyet-i kerime, "Ey îman edenler! Allah'a itaat edin, Peygambere itaat edin, sizden olan emir sahiplerine de..." (4) buyrulmaktadır.
Mütefekkir bir müfessir bulunan M. Hamdi Yazır, Diyanet İşleri Başkanlığınca neşredilen tefsirinde, bu âyet-i kerime ile ilgili olarak şu açıklamada bulunmaktadır: "Şâyânı dikkat olan kayıtlardan biri de mü'minlere hitaben "Minküm" kaydıdır ki, mânâsı açıktır. Mü'mînlerden olmayan ülülemr'e itaat dinen vacip kılınmamıştır, Bu hususta itaat değil, varsa, bir ahde riayet mevzû bahs olacaktır. Fakat itaatin vacip olmaması, isyanı müstelzim değildir. İtaat mec-buriyetinde olmamakla, isyan mecburiyetinde olmak arasında (ilmî ve mantıkî) fark vardır" (5).
İşte İslâm, işte insan ve işte itaatin dayandığı ölçüler!
(1) Duhan, c. 8 sh, 100.
(2) Müsned-i Ahmed bin Hanbel, c. 5, sh. 66.
(3) Buhârî, c. 8, sh. 105.
(4) Sûre-i Nisâ, 59.
(5) Hak Dini Kur'ân Dili, c. 2, sh. 1375.
Tr: 1 8 15 22 29 36 43 50 57 64 71 78 85 92 99 106 113 120 127 134 141
En: 7 14 21 28 35 42 49 56 63 70 77 84 91 98 105 112 119 126 133 140 147 154 161 168 175 182 189 196 203 210 217 224 231 238 245 252 259 266 273 280 287 294 301 308 315 322 329 336 343 350 357 364 371 378 385 392 399 406 413 420 427 434 441 448 455 462 469 476 483 490 497 504 511 518 525 532 539 546 553 560 567 574 581 588 595
Yorumlar
Yeni yorum gönder