1.Giriş

Hamd o Allah'a mahsustur ki, kullarının hayırlı ve seçkinlerini birbirine ısındırıp kaynaştırmakla en büyük nimetini vermiştir. Nimetlerinin ve azametinin müşahedesiyle onların lezzet paylarını daha da arttırıp ihsan etmiştir.

Kullarını münacat ve lütuflarıyla sevindirmiştir. Dünyaya ve dünyanın güzelliklerine bakmayı, onların kalplerinde hor ve küçük göstererek ona yönelmelerini önlemiştir. Öyle ki, Allah Teâlâ'nın vech-i keriminin nûr-larını mütâlaa etmek için tenhalara çekilip en yakınlarıyla bile oturup kalkmayı terkederek, tefekkür etmeyi tercih etmiştir.

Salât peygamberlerin efendisi ve seçkini olan Muhammed'in, âlinin ve hakkın önderleri ve imamları olan ashabının üzerine olsun.

Halk, uzlete çekilmek ile insanlarla oturup-kalkmak hakkında çeşitli görüşlere ayrılarak ihtilaf etmiştir. Birini diğerine tercih etmek hususunda çeşitli fikirlere başvurmuşlardır. Oysa her iki-sinin de ürkütücü tehlikeleri ve faydaları vardır. Zâhid ve âbidlerin birçoğu uzleti tercih etmeye meyletmişlerdir. Uzleti insanlarla oturup-kalkmaya üstün tutmuşlardır. Bizim daha önce Sohbet bölümünde insanlarla oturup kalkmanın, kardeşlik ve yakınlık kurmanın fazileti hakkında yazmış olduklarımız, zâhid ve abidlerin çoğunun insanlardan ürkmeye ve tenhaya kaçmaya meyledip bu yolu seçmelerine neredeyse zıt düşmektedir. Bu bakımdan hakikatin yüzünden perdeyi kaldırmak, mühim bir vazifedir. Bunu iki bölümde açıklamak mümkündür.

Birinci Bölüm: Uzlet hususundaki görüşlerin delilleri ve izahı

İkinci Bölüm: Uzletin fazileti, fayda ve zararları